Sofie's verhaal: het herkennen van oplopende emoties bij een hoogsensitief kind
Sofie is een vrolijk en energiek meisje van acht jaar. Ze geniet ervan om samen met haar broer te spelen en kan zich urenlang vermaken met haar favoriete speelgoed. Op een rustige zondagochtend zit ze samen met hem op de vloer in de woonkamer, verdiept in het bouwen van een toren van blokken. Haar gezicht straalt en haar enthousiasme is duidelijk voelbaar.
Maar gaandeweg begint er iets te veranderen. Haar broer pakt een blok uit haar stapel, iets wat hij vaker doet zonder dat Sofie er normaal gesproken veel aandacht aan besteedt. Deze keer kijkt ze echter op, haar wenkbrauwen licht gefronst. Ze zegt niets, maar schuift onrustig heen en weer.
Wanneer haar broer opnieuw een blok pakt, begint het ongemak zich op te stapelen. Sofie probeert zich op haar toren te concentreren, maar haar ademhaling versnelt en haar gezicht wordt rood. Ze zegt op een geïrriteerde toon: “Stop daarmee, ik had dat blok nodig!” Haar broer haalt onverschillig zijn schouders op en doet vrolijk verder, zich niet bewust van wat er in haar hoofd gebeurt.
Voor Sofie is de maat nu vol. Ze voelt een intense druk in haar borst, haar spieren spannen zich aan en ze kan het niet meer tegenhouden. Ineens schreeuwt ze luid en gooit de blokken die ze nog in haar hand heeft door de kamer. Tranen wellen op terwijl ze zichzelf niet meer kan beheersen.
Haar ouders, die het tumult vanuit de keuken horen, komen snel kijken wat er aan de hand is. Ze schrikken van de heftigheid van haar reactie. In hun ogen was er niets aan de hand dat zo’n uitbarsting rechtvaardigt. Ze sturen Sofie naar haar kamer om te kalmeren.
In haar kamer zit Sofie op de grond, haar gezicht nat van de tranen. Ze voelt zich verdrietig en alleen. Ze begrijpt zelf niet helemaal waarom ze zo boos werd. Het leek alsof alles opeens te veel werd, maar hoe leg je dat uit als je nog maar acht jaar bent?
Ondertussen blijven haar ouders achter in de woonkamer, verbaasd en gefrustreerd. Waarom reageert Sofie zo fel? Het lijkt alsof haar emoties van het ene op het andere moment omslaan, maar wat zij niet zien, is hoe haar spanning langzaam opliep.
Samenvatting
Deze situatie laat zien hoe emoties bij een hoogsensitief kind als Sofie zich kunnen opbouwen tot het punt waarop ze niet meer beheerst kunnen worden. Voor ouders kan het een uitdaging zijn om deze signalen op tijd te herkennen, omdat de escalatie vaak onverwachts lijkt. Door beter te begrijpen wat er speelt in de aanloop naar een uitbarsting, kunnen ouders leren hoe ze hun kind op een kalmerende en ondersteunende manier kunnen helpen omgaan met deze intense emoties. Dat is precies waar Hart van Robijn bij kan ondersteunen.
Informatie over oplopende emoties
Veel voorkomende situaties waarbij oplopende emoties niet (goed) wordt herkend
- Het gedrag wordt gezien als “ongehoorzaam” of “onhandelbaar”.
- Ouders denken dat het kind ‘gewoon boos’ is zonder onderliggende oorzaak te onderzoeken.
- Stilte of terugtrekking na een emotionele uitbarsting wordt geïnterpreteerd als spijt, terwijl het kind vaak overweldigd blijft.
Gedrag dat naasten zien bij HSP
- Het kind lijkt ‘uit het niets’ boos of verdrietig te worden.
- Emotionele uitbarstingen worden gevolgd door schuldgevoel of terugtrekking.
- Moeite om gevoelens te verwoorden of te begrijpen.
Oplopende emoties, hoe te herkennen?
- Hevige emotionele reacties, zoals huilen, schreeuwen of boos worden.
- Terugtrekken of emoties ‘opkroppen’.
- Lichamelijke signalen zoals een rood gezicht, zweten of verhoogde ademhaling tijdens emoties.